نوشته: آلیسا ایوانز | ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۱ | ایمنی در برابر آتش در صنعت نفت و گاز
سرفصل‌ها و راهنمای مقاله
در هر وضعیت اضطراری، اقداماتی که در ثانیه‌های نخست انجام می‌شوند، حیاتی هستند. به‌ویژه در صنعت نفت و گاز، جایی که آتش‌سوزی می‌تواند به سرعت یک تأسیسات را به‌طور کامل دربرگیرد، داشتن یک برنامه واکنش اضطراری ضروری است.
برنامه واکنش اضطراری برای تأسیسات نفت و گاز چیست؟
برنامه واکنش اضطراری، طرحی است که تأسیسات نفت و گاز برای مدیریت هرگونه شرایط اضطراری تدوین می‌کند. این برنامه باید تمام خطرات احتمالی موجود در تأسیسات را در نظر بگیرد و مشخص کند که در هر سناریو چگونه باید واکنش نشان داده شود.
برنامه واکنش اضطراری باید تمامی خطراتی که ممکن است تأسیسات را تحت تأثیر قرار دهند، از جمله آتش‌سوزی و شرایط جوی شدید، در برگیرد. علاوه بر این، بسته به نوع فعالیت و محل تأسیسات، ممکن است لازم باشد این برنامه به نهادهای نظارتی دولتی ارائه شود.
چگونه می‌توان از اثربخشی برنامه واکنش اضطراری در برابر آتش‌سوزی اطمینان حاصل کرد؟
تمام تأسیسات فعال در صنعت نفت و گاز باید دارای یک برنامه واکنش اضطراری باشند. در بسیاری از مناطق، نهادهای نظارتی قبل از صدور مجوز فعالیت، ارائه این برنامه را الزامی می‌دانند. یکی از مهم‌ترین مراحل در تدوین این برنامه، به‌روزرسانی و آزمایش آن برای اطمینان از ایمنی کارکنان و تجهیزات است. اگر در تأسیسات شما اخیراً تغییراتی ایجاد شده یا مدت زیادی از بررسی آخرین نسخه برنامه گذشته است، با انجام این ۵ مرحله می‌توانید از کارآمدی آن در برابر آتش‌سوزی اطمینان حاصل کنید:
۱. بررسی برنامه واکنش اضطراری تأسیسات
هر تأسیسات باید یک برنامه واکنش اضطراری از پیش تعیین‌شده داشته باشد. اگر تأسیسات جدیدی راه‌اندازی کرده‌اید، تدوین این برنامه باید از اولویت‌های اصلی شما باشد. پس از تدوین برنامه، آن را بررسی کرده و اطمینان حاصل کنید که تمامی کارکنان و اپراتورها با آن آشنا هستند. مطالعه یک نسخه قدیمی از برنامه ممکن است نواقص موجود در تجهیزات ایمنی را مشخص کند. در صورت مشاهده هرگونه ناهماهنگی، به‌ویژه در مورد سامانه‌های حفاظت از آتش، برنامه را به‌روز کرده و نسخه اصلاح‌شده را در سراسر تأسیسات منتشر کنید.
۲. ارزیابی منابع بر اساس بدترین سناریو ممکن
پس از درک برنامه واکنش اضطراری، باید منابع موجود را بر اساس بدترین سناریوهای احتمالی ارزیابی کنید. به‌عنوان مثال، طبق دستورالعمل‌های حداقلی NFPA، آیا تأسیسات شما مقدار کافی از فوم آتش‌نشانی و آب برای مهار یک آتش‌سوزی شدید دارد؟
آیا تعداد پمپ‌ها، شلنگ‌ها و تجهیزات توزیع برای اجرای برنامه کافی است؟ در صورت وابستگی به منابع کمکی، آیا این منابع در برنامه آموزشی تأسیسات گنجانده شده‌اند؟ آیا طرح مخازن تأسیسات به‌گونه‌ای ترسیم شده که نیروهای کمکی بدانند در هنگام وقوع آتش‌سوزی کجا و چگونه باید مداخله کنند؟ بررسی دقیق این موارد می‌تواند تفاوت میان کنترل سریع آتش‌سوزی و بروز یک فاجعه را تعیین کند.
۳. ارزیابی تجهیزات
داشتن یک برنامه واکنش اضطراری کافی نیست؛ بلکه باید اطمینان حاصل کرد که این برنامه در شرایط واقعی نیز کارآمد خواهد بود. برای این منظور، یک سناریوی آموزشی طراحی کنید و عملکرد تمام تجهیزات ایمنی و مهار آتش را آزمایش کنید. در این فرآیند، به موارد زیر توجه کنید:
- آیا تعداد پمپ‌ها و ظرفیت پمپاژ کافی است؟
- آیا تجهیزات توزیع فوم کارآمد و مناسب هستند؟
- آیا تمامی تجهیزات دارای اتصالات سازگار هستند؟
- آیا نازل‌ها، مانیتورها و دیگر وسایل مهار آتش، تمامی مناطق خطر را پوشش می‌دهند؟
با رشد و تغییر تأسیسات، معمولاً سامانه‌های ایمنی و اطفای حریق نیز ارتقا می‌یابند. در این میان، برخی جزئیات مانند اتصالات می‌توانند از قلم بیفتند، که در هنگام وقوع آتش‌سوزی می‌تواند پیامدهای فاجعه‌باری داشته باشد.
۴. تمرین به‌عنوان یک حادثه واقعی
سناریوهای آموزشی را طوری طراحی کنید که شرایط یک حادثه واقعی را شبیه‌سازی کنند. این شامل دعوت از نیروهای امدادی محلی و شرکای کمکی نیز می‌شود. همکاری همه طرف‌های مسئول در این تمرین‌ها باعث می‌شود که در شرایط واقعی، همه افراد بدانند چه اقداماتی باید انجام دهند. تمرین‌های هرچه واقعی‌تر، واکنش‌های مؤثرتری را در زمان وقوع حادثه به دنبال خواهند داشت.
۵. برنامه‌ریزی برای آموزش‌های مداوم
برنامه‌های آموزشی نباید به یک تمرین محدود شوند. برنامه واکنش اضطراری باید به‌طور منظم بررسی و اجرا شود. این امر نه‌تنها به درک بهتر مسئولیت‌ها کمک می‌کند، بلکه تضمین می‌کند که تمامی کارکنان مهارت‌های لازم برای ایمنی را فراگرفته‌اند.
با توجه به تغییرات مداوم در نیروی انسانی و جابه‌جایی نیروهای کمکی، آموزش‌های مستمر باعث تثبیت برنامه واکنش اضطراری در ذهن تمامی افراد می‌شود و اطمینان می‌دهد که حتی کارکنان جدید نیز در مواقع اضطراری آمادگی لازم را دارند. علاوه بر این، آموزش‌های مداوم می‌توانند نواقص احتمالی در سامانه‌های حفاظت از آتش و تفاوت‌های بین برنامه مکتوب و تجهیزات واقعی را مشخص کنند.
جمع بندی نتیجه‌گیری
برنامه واکنش اضطراری برای تأسیسات نفت و گاز، یکی از اساسی‌ترین عوامل در حفظ ایمنی کارکنان و تأسیسات است. مطالعه، ارزیابی و آزمایش مداوم این برنامه، نه‌تنها از صحت عملکرد آن اطمینان حاصل می‌کند، بلکه کارکنان را نیز برای مواجهه با خطرات واقعی آماده می‌سازد. آتش‌سوزی یکی از خطرناک‌ترین تهدیدها برای تأسیسات نفت و گاز است.
بدون یک برنامه واکنش اضطراری مؤثر و آموزش‌های مناسب، تأسیسات در معرض ریسک بزرگی قرار خواهند گرفت. اگر مدت زیادی از ارزیابی برنامه واکنش اضطراری تأسیسات شما گذشته است یا تاکنون تمرین عملی برای آن اجرا نکرده‌اید، تیم پیشگام گستر راتین آماده ارائه مشاوره و کمک به بهبود برنامه واکنش اضطراری تأسیسات شما است.
منبع: vanguard-fire.com
